مطالعات مدیریت تقاضای حمل و نقل و ترافیک

مطالعات مدیریت تقاضای حمل‌ونقل

گستردگی و جمعیت بالای شهرها سبب شده است، تقاضای سفر و لزوم انجام سفر بسیار بیشتر از تسهیلات ارائه شده در یک شهر باشد؛ بنابراین لازم است که سفرها به گونه‌ای مدیریت شوند که: اولاً، از ایجاد سفرهای غیرضروری جلوگیری گشته و ثانیاً، از تسهیلات ارائه شده به نحو بهینه استفاده گردد. مورد اول به مدیریت تقاضای سفر معروف است که به نحوی با انجام اقداماتی مدیریتی، سعی در کاهش تقاضای سفر دارد. مورد دوم به مدیریت عرضه معروف است که با انجام اقداماتی باعث استفاده بهینه از تسهیلات (عرضه) ارائه شده در سیستم می‌شود؛ به عبارت دیگر مدیریت ترافیک به دو زیر مجموعه مدیریت تقاضا و مدیریت عرضه تقسیم می‌گردد.

مدیریت تقاضای حمل و نقل یا مدیریت تقاضای سفر (TDM: Transportation Demand Management)، مجموعه‌ای گسترده از رویکردهایی است که با ایجاد تغییر و یا تحریک تقاضا در یک سیستم حمل و نقل در جهت افزایش کارایی و بهره‌وری سیستم به کار گرفته می‌شوند. بدین ترتیب تعادلی جدید در سیستم حکم‌فرما خواهد شد که مطلوبیت بالاتری را برای شهروندان و مدیران سیستم به همراه دارد. از رایج‌ترین روش‌های مدیریت تقاضا می‌توان یکپارچگی طراحی کاربری زمین، دورکاری، توسعه سامانه‌های الکترونیک و یکپارچگی سازمانی را نام برد. [۱].

مدیریت عرضه (TSM: Transportation System Management) به مجموعه فعالیت‌هایی که به نحوی در مدیریت شهری باعث استفاده بهینه از تسهیلات موجود می‌گردد، اطلاق می‌شود. رایج‌ترین فعالیت‌هایی که در این زمینه صورت می‌گیرد شامل توسعه استفاده از حمل و نقل همگانی، اصلاح حمل و نقل شخصی، ساماندهی شبکه خیابانی، ساماندهی حمل بار، استفاده از حمل و نقل غیر موتوری، ایجاد قوانین و مقررات، اعمال مقررات و آموزش می‌باشند.

روش‌های مدیریت تقاضا در حمل و نقل شهری

روش‌های مدیریت تقاضا در حمل و نقل شهری شامل موارد زیر می‌شوند:
یکپارچگی طراحی با کاربری زمین

رشد و توسعه کاربری زمین در نقاط مختلف شهرها، ارتباط متقابلی با ایجاد، رشد و توسعه تسهیلات حمل و نقل همگانی در مناطق مختلف دارد. بدین منظور در مطالعات جامع شهری، لازم است مناطق اصلی تولید و جذب سفر به شکل مناسبی طراحی شوند و رشد و توسعه حمل و نقل همگانی نیز بر اساس الگوهای مشخص شده انواع کاربری‌ها در سطح شهر صورت پذیرد.

دورکاری

دورکاری به معنای انجام کارها در داخل خانه و یا در یک محل دیگر به غیر از محل کار می‌باشد، به طوری که می‌تواند باعث از بین رفتن نیاز به انجام سفر کاری یا کاهش طول سفر و مدت‌زمان انجام آن گردد.

توسعه سامانه‌های الکترونیک

سامانه‌های الکترونیک برای انجام کارهای اداری به صورت الکترونیکی ایجاد می‌شوند. کاربران بجای رجوع به سازمان‌ها و ادارات به سامانه‌های الکترونیک مراجعه می‌کنند و کارهایشان را در این سامانه‌ها پیگیری می‌نمایند.

یکپارچگی سازمانی

هماهنگی سازمان‌های مختلف می‌تواند از ایجاد بعضی از سفرهای غیرضروری جلوگیری نماید.

روش‌های مدیریت عرضه در حمل و نقل شهری

روش‌های مدیریت عرضه در حمل و نقل شهری شامل موارد زیر می‌شوند:
توسعه استفاده از حمل و نقل همگانی

یکی از مهم‌ترین راه‌ها برای کاهش اثرات انجام سفرها، تشویق کاربران به استفاده از حمل و نقل همگانی می‌باشد. حمل و نقل همگانی می‌تواند با هزینه تمام شده کمتری نسبت به حمل و نقل شخصی، سفرها را پوشش دهد. بعضی از اقداماتی که باعث افزایش استفاده از سامانه حمل و نقل همگانی می‌شود، عبارت از اطلاع‌رسانی، یکپارچه‌سازی عملکردی، یکپارچه‌سازی سازمانی، یکپارچگی کرایه‌ها، یکپارچه‌سازی سرمایه‌گذاری، بالا بردن منظر عمومی سیستم حمل و نقل همگانی، ایجاد خطوط ویژه و محدود کردن استفاده از خودروهای شخصی می‌باشند.

اصلاح حمل و نقل شخصی

هر مقدار تسهیلات ارائه شده توسط سامانه حمل و نقل همگانی مناسب باشد، باز هم مقدار قابل توجهی از سفرها بوسیله حمل و نقل شخصی صورت می‌گیرد؛ بنابراین لازم است حمل و نقل شخصی نیز به گونه‌ای اصلاح شود که از ظرفیت معابر به شکل مطلوب‌تری استفاده گردد. اقداماتی که در این زمینه می‌توان صورت داد عبارت از ایجاد و ترغیب هم سواری (هم‌پیمایی)، ارائه مسیر برای خودروهای پر سرنشین (HOV: High Occupied Vehicle)، ایجاد پارک‌سوار، جابجایی ساعات کاری، مدیریت پارکینگ، ایجاد مناطق مخصوص عابرین پیاده و قیمت‌گذاری معابر شهری می‌باشند.

ساماندهی شبکه معابر شهری

پس از توسعه استفاده از حمل و نقل همگانی و اصلاح حمل و نقل شخصی، باید شبکه معابر شهری طوری ساماندهی شوند تا از ظرفیت تسهیلات و معابر موجود به شکل بهینه‌ای استفاده گردد. اقداماتی که در زمینه اصلاح و ساماندهی شبکه معابر شهری می‌توان صورت داد، عبارت از تنظیم و هماهنگ‌سازی چراغ‌های راهنمایی در تقاطعات، اصلاح هندسی تقاطع‌ها و جهت بندی مناسب معابر می‌باشند.

ساماندهی حمل بار در شبکه معابر شهری

سفرهایی به منظور جابجایی و حمل بار در سطح شهر صورت می‌پذیرد که با مدیریت مناسب می‌توان اثر سوء آن‌ها را در شبکه معابر شهری کاهش داد. گسترش و توسعه استفاده از پیک‌های موتوری، اجازه بارگیری و تخلیه بار در ساعات غیر اوج ترافیک در مراکز تجاری شهرها، در نظر گرفتن مکان‌هایی به منظور بارگیری و تخلیه بار در مراکز تجاری شهرها، اختصاص معابری تنها به منظور تردد عابران پیاده و تخلیه و بارگیری در مراکز تجاری از جمله راهکارهای مدیریتی به شمار می‌آیند که به منظور ساماندهی حمل و نقل کالا در شهرها قابل استفاده است.

توسعه استفاده از حمل و نقل غیر موتوری

پیاده‌روی و استفاده از دوچرخه از مهم‌ترین روش‌های حمل و نقل غیر موتوری به شمار می‌آیند. ایجاد تسهیلات، اعمال مقررات و فرهنگ‌سازی می‌تواند منجر به تشویق کاربران به انجام سفرهای غیر موتوری شود.

اهداف به کارگیری راهکارهای مدیریت ترافیک

حفظ محیط‌زیست
ایمنی
عدالت اجتماعی
سیستم حمل و نقل پایدار
صرف بهینه منابع [۲][۳]

سوابق مهندسین مشاور آتیه ساز شرق در حوزه مدیریت تقاضا

مطالعات نیازسنجی احداث پل هفتم شهر اصفهان (۱۳۹۸)
مطالعات تکمیل حرکات گردشی تقاطع بزرگراه‌ شهید همت- اشرفی اصفهانی شهر تهران (۱۳۹۵)
مطالعات بازنگری و توسعه محدوده ممنوعه تردد شهر مشهد (۱۳۸۹)
تدوین دستورالعمل تعیین نرخ کرایه اتوبوس‌های شهری
شناسایی روش‌های کاربرد هم‌پیمایی در حمل و نقل شهری
تدوین ضوابط و معیارهای تعیین نواحی شهری جهت محدود نمودن ترافیک عبوری
به‌روزرسانی مقادیر پارامترهای به کار رفته در تعیین نرخ کرایه تاکسی
تدوین دستورالعمل و آیین‌نامه مربوط به روش‌های مدیریت ترافیک

منابع و مراجع

[۱] FHWA, Mitigating Traffic Congestion-The Role of Demand-Side Strategies, prepared by ACT, Report No. FHWA-HOP-05-001, October 2004.

[۲] مدیریت تقاضای سفر، مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهر تهران، معاونت علم و فناوری، پاییز ۱۳۹۱٫

[۳] Black, C. and Schreffler, E. “Understanding Transport Demand Management and Its Role in Delivery of Sustainable Urban Transport” Transportation Research Record, 2163, pp81-88, 2010.

مطالعات مدیریت تقاضای حمل و نقل و ترافیک

آتیه ساز شرق

مطالعات مدیریت تقاضای حمل‌ونقل

مدیریت تقاضا

مدیریت ترافیک مدیریت ترافیک مدیریت ترافیک

مدیریت ترافیک

جستجو

پروژه‌ها

پیوندهای دیگر

دسترسی سریع

اطلاعات تماس